Bijlage 1: Publieke Waardetoets

De publieke omroep wil dat al onze televisieprogramma’s publieke waarde hebben. Het Concessiebeleidsplan 2022-2026 formuleert daarbij de volgende waarden:

Waarden

• Betrouwbaar: ons aanbod is integer gemaakt en de inhoud kan men vertrouwen

• Divers: ons aanbod weerspiegelt de Nederlandse bevolking in gender, leeftijd, opleiding, etniciteit en geografische spreiding

• Gevarieerd: ons aanbod is heterogeen in vorm, soort, presentatie en onderwerpkeuze

• Onafhankelijk: er zijn geen politieke en/of commerciële invloeden

• Pluriform: ons aanbod weerspiegelt alle relevante, in Nederland levende politieke en maatschappelijke meningen, opvattingen en levensbeschouwelijke stromingen

Persoonlijke relevantie

• Ons aanbod biedt een waardevolle tijdsbesteding

Maatschappelijke relevantie

• Ons aanbod levert een bijdrage aan de samenleving

Televisieprogramma’s

Om na te gaan of het publiek de publieke waarde van ons aanbod herkent, is een aantal onderzoeksinstrumenten ontwikkeld. We vragen kijkers van onze televisietitels via de zogenaamde Publieke Waarde Monitor (PWM) in welke mate zij de (relevante) publieke waarden daarin onderkennen. De waarden ‘variatie’ en ‘(externe) pluriformiteit’ vragen we periodiek overkoepelend uit onder kijkers.

Daarnaast voeren we voor een selectie van televisietitels het zogenaamde Ranking-onderzoek uit. Hierin vragen we aan het publiek in een lijst met publieke en commerciële titels de televisieprogramma’s die zij kennen en wel eens hebben gezien, te beoordelen naar het belang dat zij hechten aan het programma voor de Nederlandse samenleving. Titels die in een gegeven jaar alleen in het PWM-onderzoek zijn meegenomen en daarin onvoldoende scoren, worden in het tweede jaar altijd ook in het Ranking-onderzoek meegenomen. Het onafhankelijke onderzoeksbureau GfK voert al deze onderzoeken uit.

Aan beide instrumenten zijn normen gekoppeld, waarbij een voldoende hoge score in het ene onderzoek, een lage score in het andere onderzoek kan compenseren. Dat laat de volgende tabel zien:

35. Toetsingsmodel Publieke Waarde

_{NB. Ter verheldering van de cijfers geven we de scores weer in een rapportcijfer met decimalen.}

Het Nederlandse publiek beoordeelde in 2024 de publieke waarde van de televisieprogramma’s van de NPO gemiddeld wederom als hoog tot zeer hoog. Van de circa 300 gemeten televisieprogramma’s in het PWM-onderzoek voldeed 99% aan de norm van 7,0 met een gemiddelde publieke waarde score 8,2. Voor de televisietitels die tevens onderdeel waren van het Ranking-onderzoek is als norm gesteld dat een titel om voldoende publieke waarde te hebben bij de beste 60% moet horen en dus een score van minimaal 40 moest bereiken. In de meting in het najaar van 2024 voldeed 91% van de gemeten televisietitels aan deze norm.

In onderstaande overzichten zijn de televisietitels opgenomen die in 2024 niet aan de norm hebben voldaan, hetzij in beide publieksonderzoeken of in een van die twee.

36. Titels die alleen gemeten zijn in de PWM-monitor

In de beleidslijn publieke waarde is bepaald dat wanneer een bepaalde televisietitel volgens de gestelde normen onvoldoende publieke waarde heeft, de betreffende omroep het verzoek krijgt aan te geven welke factoren hieraan mogelijk hebben bijgedragen. Ook wordt gevraagd welke acties worden ondernomen om de publieke waarde van deze titel te vergroten. Indien een tv-programma gedurende twee opeenvolgende programmeerseizoenen, respectievelijk twee opeenvolgende kalenderjaren, onder de norm blijft, wordt - mede ook op basis van een totaaloverzicht met naast de publieke ook de waarden waardering, bereik en selectiviteit van bereik - bezien of een televisieprogramma wordt gecontinueerd.

37. Titels die gemeten zijn in zowel PWM-monitor als Ranking-onderzoek

Er waren in 2024 geen televisieprogramma’s die voor het tweede opeenvolgende seizoen onder de norm scoorden. Programma’s kunnen in de realisatie anders uitpakken dan oorspronkelijk beoogd op basis van het voorstel. Na uitzending worden programma’s altijd geëvalueerd en op basis daarvan wordt bezien of een tweede reeks kansrijk is (bijv. door het programma inhoudelijk aan te passen).

Radiozenders

Net als bij de televisietitels vindt de publieke omroep het belangrijk dat de radiozenders ook publieke waarde hebben. Als norm is gesteld dat (afgerond) minstens 60% van de wekelijkse luisteraars aangeeft dat de aan hen voorgelegde publieke waarden van toepassing waren op de zender. In 2023 voldeden alle radiozenders aan deze norm. De uitkomsten van de publieke waarden toets voor radio worden meegenomen in de ontwikkeling van het daaropvolgende Jaarplan. Ook worden de uitkomsten teruggekoppeld aan de verschillende zenders en wordt gekeken welke acties ondernomen kunnen worden om de scores te verbeteren.

38. Publieke Waarde-toets radiozenders 2024

N.B. De publieke waarde wordt door het jaar heen op programmaniveau gemeten onder luisteraars en vervolgens gemiddeld per zender gerapporteerd. Tot 2023 werd 1x per jaar op zenderniveau de publieke waarde gemeten. Voor NPO FunX kwam er uit het GfK-onderzoek te weinig response voor betrouwbare resultaten.